WSZYSTKO O NERWIAKU

Beta

Uprawnienia i korzyści z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych

Podstawa prawna:
- art. 25a-26f ustawy z dn. 27 sierpnia 1997 r.

System zatrudniania osób niepełnosprawnych w Polsce oparty jest na nałożeniu na pracodawców obowiązku zatrudniania tych osób z jednoczesnym obowiązkiem wpłacania określonych kwot na PFRON w razie niezatrudniania ich. Z drugiej strony oferowane są finansowe zachęty dla pracodawców.

Podstawowe korzyści z zatrudniania osób niepełnosprawnych to możliwość:
1) dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych,
2) dofinansowania do składek na ubezpieczenie społeczne tych pracowników,
3) zwrotu 60% wynagrodzenia oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne nowo zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych,
4) zwrotu kosztów zatrudniania asystenta niepełnosprawnego pracownika,
5) zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy,
6) zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy.

Pracodawca, który zatrudni osoby niepełnosprawne zyska wielokrotnie: nie będzie musiał wpłacać określonych kwot na PFRON, skorzysta z różnych form dofinansowania do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej i zyska pozytywny wizerunek – przedsiębiorcy, który łączy osiąganie zysku z wrażliwością społeczną.

Praca dla osoby niepełnosprawnej jest często najwyższą formą rehabilitacji. Daje możliwość nie tylko uzyskania środków do życia, ale także pozwala na codzienny kontakt z otoczeniem, daje więc nieocenione możliwości rehabilitacji społecznej, życia w naturalnym środowisku człowieka, bez segregacyjnego podejścia. Możliwość pracy i zarabiania daje ogromną satysfakcję i poczucie, iż nie jest się na czyimś utrzymaniu. Biorąc to pod uwagę należy pamiętać, iż osoba niepełnosprawna najczęściej będzie miała dużo większą motywację do pracy niż pozostali pracownicy. Będzie też bardziej szanowała pracę, bo ma zdecydowanie mniejsze szanse uzyskania zatrudnienia i więcej trudu kosztuje ją zdobycie pracy.
Pracodawca zatrudniając osobę niepełnosprawną zyskuje oddanego pracownika z ogromną motywacją do pracy.

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych

Pierwszy krok – rejestracja
Aby móc korzystać z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych należy zarejestrować się w Biurze Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Warszawie. Można tego dokonać osobiście lub wysyłając odpowiednie dokumenty pocztą.

Kolejny krok – wniosek o wypłatę dofinansowania
- pracodawcy składają wnioski do PFRON drogą elektroniczną,przez stronę internetową Systemu Obsługi Dofinansowań i Refundacji (wejście do SODiR ze strony [link widoczny dla zalogowanych]),
- pracodawcy mają również prawo przekazać wniosek w formie pisemnej.

Wraz z wnioskiem o dofinansowanie pracodawca przekazuje informacje o zatrudnionych niepełnosprawnych, ich wynagrodzeniach, stopniu i rodzaju niepełnosprawności. Pracodawca składa też informacje o wysokości i rodzaju zwiększonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz rozlicza się z otrzymanej pomocy (piszemy o tym dalszej części rozdziału).

Wzory i terminy składania ww. informacji i wniosku określarozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 13 grudnia 2007 r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2007 r., Nr 240, poz. 1755). Rozporządzenie określa ponadto tryb przekazywania oraz rozliczania dofinansowania.

Wysokość dofinansowania otrzymywana przez pracodawcę zależy od trzech czynników:
>> od stopnia niepełnosprawności zatrudnianych osób niesprawnych (oraz rodzaju niepełnosprawności),
>> od wielkości pracodawcy oraz jego statusu (większe dofinansowanie otrzymują zakłady pracy chronionej),
>> od ponoszonych zwiększonych kosztów zatrudnienie niepełnosprawnych.

Wysokość dofinansowania a stopień niepełnosprawności
Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne, które nie mają ustalonego prawa do emerytury, przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do ich wynagrodzeń, w wysokości:
1) 130% najniższego wynagrodzenia (1216,80 zł) – w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) 110% najniższego wynagrodzenia (1029,60 zł) – w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia,
3) 50% najniższego wynagrodzenia (468 zł) – w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia.
Bierzemy pod uwagę wysokość najniższego wynagrodzenia z roku ubiegłego, tzn. dla dofinansowania w 2008 r. ważne będzie najniższe wynagrodzenie obowiązujące w 2007 r. (czyli 936 zł).

Wysokość a wielkość i status pracodawcy
Kwotę (procent najniższego wynagrodzenia), która odpowiada określonemu stopniowi niepełnosprawności (zostało to opisane w akapicie „Wysokość dofinansowania a stopień niepełnosprawności”) trzeba teraz pomnożyć przez procent dofinansowania przysługujący określonej kategorii pracodawcy.

Pracodawcy z otwartego rynku pracy to:
1) pracodawcy zatrudniający, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, mniej niż 25 pracowników (w tej kategorii najczęściej znajdą się organizacje pozarządowe),
2) pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,
3) pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągający wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
Pracodawcom z otwartego rynku pracy wskazanym powyżej w pkt 1 i 2 przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości:
- 70% kwot, o których mowa w akapicie„Wysokość dofinansowania a stopień niepełnosprawności”,
- 90% tych kwot, w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.

Pracodawca niewywiązujący się z obowiązku zatrudniania określonego procenta osób niepełnosprawnych (pkt 3) nie może otrzymać dofinansowania.

Pracodawcy mający status zakładu pracy chronionej (piszemy o nich w części „Zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej”) – otrzymają 100% kwot odpowiadających określonej niepełnosprawności. Kwoty te zwiększa się dodatkowo o 75% najniższego wynagrodzenia (702 zł) w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych.

Pracodawca otrzymuje dofinansowanie co miesiąc - w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku Fundusz przekazuje dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy oraz informuje pracodawcę o sposobie jego ustalenia. Gdy kwota dofinansowania ustalona przez Fundusz jest inna niż wskazana przez pracodawcę we wniosku, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wysokości dofinansowania, na wniosek pracodawcy złożony w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o ustaleniu (przez Fundusz) wysokości przysługującego dofinansowania.

Organizacje – niebędące przedsiębiorcami
Organizacji pozarządowych nieprowadzących działalności gospodarczej (w 2008 r. działalności takiej nie prowadziło 95% organizacji), ponieważ nie są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie dotyczą przepisy mówiące o zwiększonych kosztach zatrudniania osób niepełnosprawnych. Nie muszą więc przedstawiać informacji o zwiększonych kosztach, ale mają obowiązek rozliczyć się z otrzymanej pomocy. Pozostałe organizacje, prowadzące działalność gospodarczą muszą stosować się do opisanych niżej zasad rozliczania z PFRON, w tym informować o podwyższonych kosztach zatrudnienia.

Rozliczenie otrzymanej pomocy
Pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny w terminie do 15 lutego roku następnego. Wraz z rozliczeniem przedstawia równieżinformację o wysokości podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Obliczanie podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych
Metoda obliczania podwyższonych kosztów musi być zgodna zrozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 13 grudnia 2007 r. w sprawie udzielania pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (...) (Dz. U. z 2007 r., Nr 240, poz. 1756). Oznacza to przede wszystkim, że należy uwzględnić wymienione poniżej podwyższone koszty, a także uwzględnić wskazania z paragrafu 4 wymienionego rozporządzenia. Pracodawca powinien zastosować jednolite metody wobec wszystkich zatrudnianych przez niego pracowników niepełnosprawnych.

Przez podwyższone koszty zatrudniania niepełnosprawnych rozumie się:
1) obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych:
a) zwiększony czas wykonywania pracy,
b) dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy,
c) zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym,
d) 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek,
e) zwolnienia od pracy w celu wykonania badań, zabiegów leczniczych, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego,
f) częste nieobecności z powodu chorób,
g) zwiększone zużycie materiałów i surowców,
2) koszty zatrudniania asystenta osoby niepełnosprawnej,
3) koszty adaptacji pomieszczeń,
4) koszty adaptacji lub zakupu urządzeń do użytku osób niepełnosprawnych.

Są to dodatkowe koszty wobec kosztów, które przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników niebędących osobami niepełnosprawnymi.

W przypadku pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, zatrudniającego co najmniej 50% pracowników zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz psychicznie chorych, z epilepsją i z upośledzeniem umysłowym zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, przez podwyższone koszty rozumie się dodatkowo koszty:
- budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu,
- administracyjne,
- transportowe,
które wynikają z zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Pomoc udzielona pracodawcy (zarówno omówione tu dofinansowanie jak i inne formy pomocy, o których piszemy dalej) nie może przekraczać podwyższonych kosztów zatrudnienia niepełnosprawnych.

Ryczałt
Pracodawca może również przedstawić podwyższone koszty zatrudnienia niepełnosprawnych w formie ryczałtu (bez konieczności dokonywania precyzyjnych wyliczeń w oparciu o powyższe zasady). Jednak wybierając taki sposób rozliczenia pracodawca otrzymuje mniejszą pomoc - mniejsze dofinansowanie.

Wysokość dofinansowania w tym przypadku maleje i wynosi:
1) dla mających status zakładu pracy chronionej:
a) 90% najniższego wynagrodzenia dla osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym,
b) 70% dla niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym,
c) 40% dla niepełnosprawnych w stopniu lekkim.
Powyższe kwoty zwiększa się o 55% minimalnego wynagrodzenia, jeśli pracodawca zatrudnia osobę chorą psychicznie, upośledzoną umysłowo, u której stwierdzono epilepsję lub niewidomą;
2) dla pozostałych pracodawców:
- 70% kwot z p. 1) a-c,
- 90% kwot z p. 1) a-c, w odniesieniu do osób, u których stwierdzono upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną lub epilepsję, oraz do osób niewidomych.

Formę rozliczenia z PFRON (ryczałt lub wyliczenie rzeczywistych dodatkowych kosztów) wybieramy na samym początku ubiegania się o pomocy - zaznaczamy to we wniosku o płatność. Formalnie, po jakimś czasie mamy prawo zmienić sposób wyliczania tych kosztów jednak może to okazać się skomplikowane, więc dobrze jest przemyśleć wybór i podjąć właściwą decyzje już na samym początku.

Ograniczenie wielkości dofinansowania wysokością wynagrodzenia
Kwota miesięcznego dofinansowania nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego. Jeżeli jednak pracownik niepełnosprawny otrzymuje wynagrodzenie niższe niż kwota miesięcznego dofinansowania, pracodawca:
- otrzymuje miesięczne dofinansowanie w wysokości wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi,
- w zakładach pracy chronionej przekazuje różnicę ponad wynagrodzenie osiągane przez pracownika na zakładowy fundusz rehabilitacji.

Inne ograniczenia
>> Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych.
>> Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy, który posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu (większe niż 100 zł).

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne

Podobnie jak w przypadku dofinansowania do wynagrodzeń, wielkość pomocy zależeć będzie od rodzaju (wielkości) pracodawcy i stopnia niepełnosprawności zatrudnianych osób. Pomoc polega na refundacji przez Fundusz określonych składek, które zazwyczaj obciążają pracodawcę i pracownika.

>> mali pracodawcy
W zakładach zatrudniających mniej niż 25 osób refundacja składek obejmować będzie osoby zaliczone do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (u tych pracodawców pomocy nie otrzymają osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności). Refundowana jest składka emerytalna należna od osoby zatrudnionej oraz składka należna od pracodawcy. Należy przez to rozumieć, że refundacji nie podlegają żadne inne składki, oprócz wymienionej.

>> więksi pracodawcy
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający wymagany procent zatrudnienia niepełnosprawnych (6%), mogą liczyć na to, że Fundusz zrefunduje im:
- część wynagrodzenia odpowiadającą należnej od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne – dotyczy to składek niepełnosprawnych zaliczonych do stopnia znacznego i umiarkowanego,
- część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe – dotyczy składek osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim.

>> zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej
Niezależnie od stopnia niepełnosprawności pracownika refundowane są następujące składki:
- część wynagrodzenia, odpowiadająca należnej składce pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe,
- część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadająca składce należnej od pracodawcy na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe.
W 2008 r. zmienił się system przyznawania i rozliczania tego rodzaju pomocy. Do końca 2007 r. rozliczenie finansowania składek następowało pomiędzy ZUS a PFRON. Pracodawca zaznaczał jedynie odpowiedni kod w deklaracji składanej do ZUS i wskazywał odpowiednie kwoty ubezpieczenia niepełnosprawnych, które podlegały dofinansowaniu. Obecnie składki na ubezpieczenia społeczne pracowników niepełnosprawnych są refundowane. Pracodawca najpierw musi zapłacić składki z własnej kieszeni, a następnie może starać się o zwrot tych kwot. W celu uzyskania refundacji pracodawca składa do PFRON:
- miesięczne informacje o podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, składkach na ubezpieczenie społeczne, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych,
- wniosek o wypłatę refundacji składek za dany miesiąc,
- informację o wysokości i rodzaju zwiększonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych (podobnie jak w przypadku dofinansowania do wynagrodzenia, ten punkt nie będzie dotyczył podmiotów nie prowadzących działalności gospodarczej, czyli m.in. większości organizacji pozarządowych).

Wzory i terminy składania ww. informacji i wniosku określarozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 13 grudnia 2007 r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2007 r., Nr 240, poz. 1754). Rozporządzenie określa ponadto tryb przekazywania oraz rozliczania refundacji.

Pracodawca otrzymuje kwoty refundacji składek na swój rachunek bankowy – w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o wypłatę refundacji przez Fundusz. Warunkiem uzyskania pomocy jest terminowe opłacanie składek w całości i brak zaległości (większych niż 100 zł) w zobowiązaniach wobec Funduszu.

Pomoc dla nowozatrudnianych niepełnosprawnych

Pracodawca, który zatrudni, przez okres co najmniej 12 miesięcy osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w urzędzie pracy, przy czym osoba ta jest osobą bezrobotną lub poszukującą pracy niepozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać zwrot 60%:
- jej wynagrodzenia przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym,
- obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia.
Pracodawca będzie mógł otrzymać zwrot ww. kosztów ze środków Funduszu przez pierwszy rok zatrudnienia nowego pracownika niepełnosprawnego.

Koszty refunduje starosta na warunkach określonych w umowie z pracodawcą. W celu uzyskania refundacji pracodawca składa wniosek, którego wzór określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 17 października 2007 r. w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne (Dz. U. z 2007 r., Nr 194, poz. 1405 z późn. zm.).

Zwrot kosztów zatrudnienia asystenta

Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu. Pomoc asystenta może oznaczać czynności ułatwiające komunikowanie się z otoczeniem. Może również polegać na zastępowaniu niepełnosprawnego w czynnościach niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Warunkiem uzyskania refundacji jest m.in. przedstawienie zaświadczenia lekarskiego wskazującego na konieczność zatrudnienia asystenta dla niepełnosprawnego pracownika.

Kwotę zwrotu oblicza się w następujący sposób:
- liczbę godzin w miesiącu przeznaczanych przez asystenta wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu dzielimy przez miesięczną liczbę godzin pracy pracownika niepełnosprawnego,
- następnie otrzymany wynik mnożymy przez kwotę najniższego wynagrodzenia.

Przykład:
Pracownik niepełnosprawny pracuje 140 godzin w miesiącu. Asystent przeznacza na pomoc temu pracownikowi 14 godzin miesięcznie. 14 godzin dzielimy przez 140 godzin. Otrzymujemy wynik 0,1. Mnożymy go przez kwotę najniższego wynagrodzenia – 936 zł w 2007 r. Zwrot kosztów zatrudnienia asystenta wyniesie w tym przypadku 93,6 zł.

Liczba godzin przeznaczanych przez asystenta na pomoc niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% godzin pracy w miesiącu osoby pełniącej rolę asystenta. O zwrot kosztów pracodawca ubiega się składając wniosek do starosty i podpisując ze starostą umowę.

Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy

Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne, może otrzymać zwrot kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy,
2) adaptacji pomieszczeń,
3) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w pracy,
4) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, związanych z przystosowaniem stanowisk, adaptacją pomieszczeń oraz adaptacją i nabyciem potrzebnych urządzeń.

Koszty objęte refundacją to koszty poniesione w celu umożliwienia wykonywania przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego.

Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,
2) zatrudnionych u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę, lub przez pracownika, naruszenie przepisów.

Koszty refunduje starosta na warunkach i w wysokości określonej w umowie zawieranej z pracodawcą. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy. Maksymalna wysokość zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy wynosi dwudziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy.

Tryb i sposób postępowania w sprawach dotyczących zwrotu kosztów oraz wzór wniosku, elementy umowy oraz dokumentację niezbędną do uzyskania zwrotu określa rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy (...) (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186 z późn. zm.).

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy może otrzymać pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy i niepozostająca w zatrudnieniu. Koszty refunduje starosta na warunkach i w wysokości określonej w umowie zawieranej z pracodawcą. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o dostosowaniu wyposażonego stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku. Maksymalna wysokość zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy wynosi piętnastokrotność przeciętnego wynagrodzenia.

Aby uzyskać zwrot kosztów pracodawca składa wniosek we wskazanej przez starostę jednostce (najczęściej będzie to powiatowe centrum pomocy rodzinie) właściwej ze względu na miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Wzór wniosku określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. z 2008 r., Nr 194, poz. 1404 z późn. zm.).

Zmiany zasad pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne

Podstawa prawna:
- rozporządzenie Komisji (WE) Nr 800/2008 z dn. 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 9.08.2008, str. 3)

W połowie 2008 r. poznaliśmy rozporządzenie Komisji Europejskiej w sprawie wyłączeń blokowych. Rozporządzenie to, zapowiadane od dłuższego czasu, jest ważne również dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, ponieważ wskazuje jaka może być pomoc dla tych pracodawców z tytułu zatrudnienia niepełnosprawnych, a jaka pomoc jest niedopuszczalna. Już w trakcie prac nad rozporządzeniem budziło ono duże emocje. Polscy pracodawcy zatrudniający niepełnosprawnych - szczególnie posiadający status zakładów pracy chronionej sygnalizowali, że proponowane rozwiązania mogą być trudne do przyjęcia w Polsce. Ostatecznie rozporządzenie zostało przyjęte i dodatkowo pozostawiono bardzo mało czasu na dostosowanie regulacji krajowych (do końca 2008 r.).

W odpowiedzi na konieczność dostosowania się do rozporządzenia, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej (...). Ogólny zamiar autorów nowelizacji jest taki, żeby:
- uprościć system pomocy,
- zrównać pomoc dla zatrudniających osoby niepełnosprawne i nie wyróżniać żadnej grupy pracodawców - czyli zlikwidować obecne uprzywilejowanie zakładów pracy chronionej.

Takie zmiany będą na pewno zgodne z duchem regulacji europejskich oraz praktycznymi rozwiązaniami dominującymi w Europie. Podobny do Polskiego sektor pracy chronionej na taką skalę jak u nas właściwie nie funkcjonuje, a jednak poziom zatrudnienia niepełnosprawnych w Unii wynosi 50%, podczas gdy w Polsce jest to kilkanaście procent.

Mimo nieuchronności powyższych zmian, szybkie przyjęcie proponowanych rozwiązań, oznaczałoby rewolucję o trudnych do przewidzenia konsekwencjach. Nowelizacja zanim zostanie uchwalona będzie więc prawdopodobnie przedmiotem wielu dyskusji. Trudno więc przewidzieć jaki kształt przyjmie w 2009 r. system wspierania niepełnosprawnych na rynku pracy. Trudno nawet określić czy nastąpi to właśnie w 2009, czy też uda się uzyskać pozwolenie na dłuższy okres dostosowywania przepisów krajowych. Pewne jest jednak, że niepełnosprawni i ich pracodawcy muszą się liczyć z kolejnymi, prawdopodobnie poważnymi zmianami w systemach pomocy.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

UPRAWNIENIA PRACUJĄCYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Przysposobienie do pracy.

Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać z usług lub instrumentów rynku pracy na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.).

Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może również korzystać na zasadach takich jak bezrobotni z następujących usług lub instrumentów określonych w ustawie o promocji:

szkoleń,
stażu,
prac interwencyjnych,
przygotowania zawodowego w miejscu pracy,
badań lekarskich tj. koszty badań lekarskich mających na celu stwierdzenie zdolności bezrobotnego do wykonywania pracy, odbywania stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie użytecznych, przeprowadzanych na wniosek powiatowego urzędu pracy,
zwrotu przez 12 miesięcy kosztów dojazdów do pracy lub zakwaterowania w miejscu pracy,
zwrotu kosztów zakwaterowania i wyżywienia bezrobotnego lub innej uprawnionej osoby, skierowanych na szkolenie odbywane poza miejscem zamieszkania, jeżeli wynika to z umowy zawartej z instytucją szkoleniową.
Powyższe zadania realizują Powiatowe Urzędy Pracy.

Dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej.

Osoba niepełnosprawna, zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, może otrzymać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości nie wyższej, niż piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli nie otrzymała środków publicznych na ten cel.

Wniosek o przyznanie środków na powyższy cel przyjmuje starosta, który na jego podstawie przygotowuje umowę, określającą szczegółowe warunki m.in. wysokość przyznanego dofinansowania. Osoba niepełnosprawna, jest obowiązana do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, jeżeli z przyczyn leżących po jej stronie zostały naruszone warunki umowy.

Dofinansowanie istniejącej działalności gospodarczej.

Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, dofinansowanie do wysokości 50 % oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli:

nie korzystała z pożyczki z PFRON na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej oraz z Funduszu Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo
pożyczka została spłacona lub w całości umorzona.
Dofinansowanie oprocentowania kredytu bankowego następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z zainteresowaną osobą niepełnosprawna.

Powrót do pracy po wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej.

Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za osobę niepełnosprawną.,

Powyższego przepisu nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
Wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z pkt. 1 lub 2 obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności.

Powyższych przepisów nie stosuje się:
do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę - koszty tych badań ponosi pracodawca.

Dodatkowa przerwa w pracy.

Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 134 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).

Dodatkowy urlop wypoczynkowy.

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.
Urlop, o którym mowa w pkt. 1, nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.
Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa w pkt. 2, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy określony w pkt. 1.

Dodatkowe zwolnienia od pracy.

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, o których mowa w pkt. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.
Łączny wymiar urlopu tj. dodatkowy 10-co dniowy urlop wypoczynkowy i zwolnienienie od pracy, o którym mowa w pkt. 1 ppkt 1, nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.

Źródło: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.); ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy1) (Dz. U. z dnia 1 maja 2004 r. z późn. zm.).

meggi

Jeżeli chodzi o urlop dndatkowy w wymiarze 10 dni to czy ten urlop należy wykorzystać jednorazowo czy można dzielic ? Mam sprzeczne informacje a w tym roku akurat nabyłam prawo tylko pracodawca stoi na stanowisku wykorzystania hurtem 10 dni a ja mam wątpliwości.Ma ktoś w tej kwestii doświadczenie ?

Zofia

Ja zawsze wykorzystywałam ten urlop w całości, ale prawdopodobnie można dzielić na wniosek pracownika [link widoczny dla zalogowanych]

piniu

ja nigdy nie brałem go w całości, zawsze brałem tak jak chciałem i mi pasowało.

Edyta

Ja tak samo jak Piniu

meggi

Czyli można wykorzystać w całości ale niekoniecznie Wink

Edyta

Dokładnie

Tompa

A jak jest z ekwiwalentem? Jeżeli nie będzie wykorzystany to wypłacone będą pieniądze?